Özen, BuğraTırnaksız Mütfüoğlu, Mine2024-09-052024-09-052024Tırnaksız Mütfüoğlu, M. (2024). 6-12 yaş aralığında özel bakım gereksinimi olan bireylerde ağız ve diş sağlığının değerlendirmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi), İstanbul Sağlık ve Teknoloji Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.https://hdl.handle.net/20.500.13055/771Bu Çalışma, 6-12 yaş arası özel bakım gereksinimi (ÖBG) olan çocukların ağız ve diş sağlığını değerlendirmek ve bu demografik grubun karşılaştığı temel sorunları ve zorlukları belirlemeyi amaçlamaktadır. Bir yıl ara ile aynı popülasyona uygulanan araştırmamız için gerekli kurum ve kuruluşlardan izin belgeleri alınmıştır ve Kilis ilindeki Özel eğitim merkezleri çalışmaya dahil edilmiştir. Araştırmamıza 6-12 yaş aralığında ÖBG olan 130 çocuk ve ebeveynleri katılmıştır. Anketler çocukların ebeveynlerine uygulanırken, ÖBG olan çocukların ağız diş sağlığı düzeyleri tarama ile belirlenip, Streptococcus mutans düzeyleri ölçülmüştür. Anketler, çocukların genel sağlık durumları, ağız ve diş sağlığı alışkanlıkları, beslenme alışkanlıkları ve erişebilirlik durumları hakkında bilgi toplamak amacıyla tasarlanmıştır. Çalışma kapsamında, ebeveynlere ve ÖBG olan çocuklara yönelik oral hijyen eğitimleri ve ağız diş sağlığı hakkında bilgilendirme birebir gerçekleştirilmiştir. Eğitimin bir parçası olarak, her çocuğa diş fırçası ve diş macunu hediye edilmiştir. Çocukların ağız içi detaylı muayenesi esnasında; geçirilmiş travma, erozyon, bruksizm (diş sıkma), Streptococcus mutans ve dental plak varlığının yanı sıra hareket-kooperasyon, mevcut çürük varlığı tespit edilerek bulgular kaydedilmiştir. Çalışma grubundaki çocuklar bir yıl sonra tekrar detaylı muayene edilerek ilk muayene esnasındaki bulgular yeniden değerlendirilmiştir. İlk muayeneden sonra verilen eğitimin özel bakım gereksinimli çocuklarda ağız diş sağlığına olan etkisi yeni bir anket ile tekrar değerlendirilerek tüm veriler kaydedilmiştir. ÖBG olan çocuklarda ilk muayenede günde birden fazla diş fırçalama oranın %21.1 olduğu gözlenmiştir. Bu çocuklarda %68.46’sında oldukça fazla plak film tabakası izlenmiş, %83,3 inde Streptococcus mutans pozitif , %78,5’inde PUFA/pufa toplam değeri saptanarak ağız hijyeninin yetersiz olduğu izlenmiştir. ÖBG olan çocukların %65,4’ünün ağız ve diş sağlığı hizmetlerinden yararlanmadığı tespit edilmiştir ve sağlık hizmetlerine ulaşımının sınırlı olduğu gözlenmiştir. Bir yıl sonraki kontrol çalışmasında; ebeveynlere ve ÖBG olan çocuklara verilen eğitimler sonucunda; ilk ankete kıyasla diş xii fırçalama sıklığında artış saptanmış olup günde birden fazla diş fırçalama oranın %40.8 olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, bir yıllık süreçte yeni fırçaya geçiş yapan ve yapmayan ÖBG olan çocuklar arasında plak skoru, PUFA/pufa skoru ve Streptococus mutans düzeyi istatistiksel olarak anlamlı düzeyde azalmıştır (p=0.001). Bu çalışma, özel bakım gereksinimi olan çocuklar ve ebeveynleri hakkında bilgi sahibi olabilmek için önemli bir yere sahiptir. Sosyoekonomik seviyesi düşük ebeveynlerde ve ÖBG olan çocuklarda ağız ve diş sağlına erken yaşta erişimin sınırlı olmasına rağmen, eğitimin uzun dönemde etkili olduğu saptanmıştır. ÖBG olan çocuklar için düzenli diş sağlığı kontrolleri ve bu çocuklarla ebeveynlerinin birlikte katıldığı ağız ve diş sağlığı ile ilgili eğitimlerin sağlanması, bu bireylerin beslenme alışkanlıklarının ve genel ağız sağlığının iyileştirilmesine katkıda bulunmaktadır.The study aims to assess the oral and dental health of children aged 6-12 with special care needs (SCN) and to identify the primary challenges and difficulties faced by this demographic group. This study, which was applied to the same population with one-year interval, has received the necessary permissions from relevant institutions and organizations and has included special education centers in Kilis province. 130 children between the ages of 6-12 years with SCN and their parents participated in this research. Surveys were conducted with the parents to assess the children's general health, oral and dental hygiene habits, dietary habits, and accessibility. The oral health levels of the children with special care needs were screened, and Streptococcus mutans levels were measured. The study included one-on-one oral hygiene education and information sessions for the parents and children with special care needs. As part of the education, each child received a toothbrush and toothpaste. During the detailed oral examination of the children, findings such as previous trauma, erosion, bruxism (teeth grinding), the presence of Streptococcus mutans, and dental plaque were recorded along with motor-cooperation and the presence of existing cavities. The children in the study group were re-examined in detail after one year to reassess the initial findings. In addition, The impact of the education provided after the first examination on the oral health of children with special care needs was re-evaluated with a new survey, and all data were recorded. In children with SCN, it was observed that the rate of brushing teeth more than once a day was 21.1% at the first examination. In these children, 68.46% had a very high plaque score, 83.3% were Streptococcus mutans positive, and total PUFA/pufa values were detected in 78.5%, indicating insufficient oral hygiene. It was determined that 65.4% of the children with SCN did not benefit from oral and dental health services, and their access to health services was limited. In the follow-up study after one year; In the control xiv study one year later, as a result of the education given to parents and children with SCN, an increase in tooth brushing frequency was found compared to the first survey, and the rate of brushing more than once a day was found to be 40.8%. Additionally, PUFA/pufa index and Streptococus mutans level decreased statistically significantly between children with SCN who switched to the new brush and those who did not (p=0.001). This study holds an important place in providing information about children with special care needs and their parents. Although limited access to oral and dental health at an early age is limited in children with low socioeconomic status and children with SCD, education has been found to be effective in the long term. Providing regular dental check-ups for children with SCN and education related to oral and dental health for these children and their parents contribute to improving their dietary habits and overall oral health.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessAğız ve Diş Sağlığı EğitimiÖzel Bakım GereksinimiStreptococcus MutansPUFA/PufaOral and Dental Health EducationSpecial Care NeedsDoctoral Thesis