Kütüphane Koleksiyonu

Bu koleksiyon için kalıcı URI

https://hdl.handle.net/20.500.13055/84

Listeleniyor 1 - 13 / 13

Yapay zekâ etiği: Sınırlar ve sorumluluklar
(İstanbul Sağlık ve Teknoloji Üniversitesi, 2024) Yucal, Kubilay
Amaç Yapay zekâ (YZ) teknolojilerinin hızlı gelişimi hem fırsatlar hem de karmaşık etik sorunlar doğurmaktadır. YZ sistemlerinin karar verme süreçlerinde özerkliğin artması, gizlilik ihlalleri, önyargı, şeffaflık eksiklikleri ve hesap verebilirlik gibi etik endişeleri gündeme getirmektedir. Bu bağlamda, yapay zekâ uygulamalarının toplumsal etkileri ve bireyler üzerindeki sonuçları, belirli sınırların ve sorumlulukların tanımlanmasını zorunlu kılmaktadır. Etik ilkeler çerçevesinde, YZ teknolojilerinin geliştirilmesi ve kullanılması, adil, şeffaf ve sorumlu bir şekilde yönlendirilmelidir. Bu poster, yapay zekâ etiğinin çeşitli yönlerine dikkat çekerek, teknoloji ve etik arasındaki sınırları ve sorumlulukları düşündürmeyi amaçlamaktadır. Yöntem Bu çalışmada, yapay zekâ etiği üzerine literatür taranmış ve çeşitli kaynaklardan elde edilen etik ihlallerinin analizi yapılmıştır. İlk aşamada, yapay zekâ ile ilgili etik sorunları belirlemek için akademik yayınlar, kılavuzlar, internet kaynakları incelenmiş ve akademisyen/öğrencilerle kısa görüşmeler yapılarak veriler toplanmıştır. İkinci aşamada, bu sorunlar çeşitli başlıklar altında kategorize edilmiş ve kısa açıklamaları hazırlanmıştır. Değerlendirme Yapay zekâ, teknoloji geliştirme ve uygulama süreçlerinde merkezi bir rol oynamalıdır. Etik sınırlar ve sorumluluklar, yapay zekâ sistemlerinin güvenli, adil ve şeffaf bir şekilde kullanılmasını sağlamak için kritik öneme sahiptir. Mevcut sorunlar ve ihlaller, teknolojik gelişmelerin toplumsal etkilerini dikkatle yönetme gerekliliğini ortaya koymaktadır. Etik kuralların ve denetim mekanizmalarının güçlendirilmesi, yapay zekâ teknolojilerinin potansiyel yararlarını en üst düzeye çıkarmak ve olası zararları minimize etmek için gereklidir. Bu bağlamda, sürekli eğitim, politika geliştirme ve uluslararası iş birlikleri, etik standartların uygulanması ve geliştirilmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Yapay zekâ sistemlerinin tasarımında ve kullanımında etik ilkelerin benimsenmesi hem bireylerin hem de toplulukların güvenliğini ve refahını sağlamaya yönelik önemli bir adımdır. Sonuç Yapay zekâ teknolojileri, geniş bir etik sorun yelpazesini gündeme getirmektedir. Gizlilik ihlalleri ve algoritmik önyargılar, kullanıcıların kişisel verilerinin izinsiz paylaşılmasından ve önyargılı sonuçlardan kaynaklanan önemli endişelerdir. Ayrıca, dezenformasyon ve manipülasyon gibi sorunlar, toplumsal güveni zedeleyebilir ve bilgi güvenliğini tehlikeye atabilir. İşsizlik, dijital eşitsizlik ve eğitimde adaletsizlik gibi sosyal etkiler, yapay zekâ sistemlerinin toplumsal yapıyı nasıl değiştirdiğine dair endişeleri artırmaktadır. Güvenlik riskleri, veri ihlalleri ve etik dışı kullanım gibi konular ise, teknolojinin kötüye kullanım potansiyelini ve bunun getirdiği tehlikeleri gözler önüne sermektedir.
Yapay zekâ ve araştırma araçları
(İstanbul Sağlık ve Teknoloji Üniversitesi, 2024) Yucal, Kubilay
Amaç Yapay zekâ (YZ) teknolojisi, birçok alanda olduğu gibi akademik araştırmaların yürütülmesinde de pratik ve etkili çözümler sunmaktadır. YZ; literatür taraması, uygun kaynaklara erişim ve bu kaynakların yönetimi, alıntı tespiti, gramer ve üslup kontrolü, araştırma planlaması ve dil çevirisi gibi süreçlerde araştırmacılara nitelikli ve sistematik destekler sağlayabilmektedir. Bu bağlamda, mevcut YZ teknolojilerinin sunduğu araştırma araçlarının çeşitliliğini ve işlevselliğini tanımak, araştırmacılar açısından büyük önem taşımaktadır. Bu poster çalışması, yapay zekâ teknolojileri tarafından sunulan araştırma araçlarının tanıtılması ve araştırmacılar için potansiyel katkılarının ortaya konulmasını amaçlamaktadır. Yöntem Bu çalışmada, bilimsel araştırmalarda kullanılan ve destek alınan yapay zekâ araçlarına yönelik kapsamlı bir literatür taraması gerçekleştirilmiş, bu araçlardan faydalanan araştırmacıların değerlendirmeleri incelenmiş ve ilgili yapay zekâ teknolojileri test edilmiştir. Çalışmanın ilk aşamasında, araştırmacıların bilimsel yayınlarında yapay zekâ araçlarından hangi yönlerde faydalandıkları araştırılmıştır. İkinci aşamada ise, çalışma süreçlerinde hangi tür yapay zekâ araçlarını kullandıkları tespit edilmeye çalışılmıştır. Değerlendirme Yapay zekâ; Literatür taraması, kaynaklara erişim, kaynakların yönetimi, alıntı tespiti, dilbilgisi ve üslup kontrolü, araştırma planlaması ve dil çevirisi gibi süreçlerde araştırmacılara destek sağlamaktadır. Bu durum, sadece zaman tasarrufu sağlamakla kalmayıp, aynı zamanda hata payını düşürerek daha güvenilir sonuçlar elde edilmesine de olanak tanımaktadır. Araştırmacılar, bu sayede daha önce gözden kaçan ayrıntıları, hataları veya bağlantıları keşfetme fırsatı bulmaktadır. Sonuç YZ araçlarının, araştırmacılara farklı süreçlerde destek sunabildiği görülmektedir. Karmaşık veri kümelerinin analiz edilmesi, belirli sonuçlara ulaşılması ve tahmin modellerinin geliştirilmesi, makine öğrenimi algoritmaları ve doğal dil işleme gibi teknolojiler bu araçların sunduğu başlıca avantajlar arasında yer almaktadır. Bununla birlikte, yapay zekâ araçlarının kullanımı, yalnızca süreci hızlandırmakla kalmayıp, insan önyargılarını ve hata risklerini azaltarak daha tarafsız ve objektif sonuçların elde edilmesine de olanak tanımaktadır. Özellikle tahmin modelleri ve simülasyonlar, karmaşık veri setlerinden daha isabetli sonuçlar çıkarılmasına olanak tanımakta, bu da bilimsel bilginin ilerlemesine katkı sağlamaktadır.
Zekânın dijitalleşmesi: Yapay zekâ kütüphaneciliği
(İstanbul Sağlık ve Teknoloji Üniversitesi, 2024) Cihan, Hacı Bayram; Öztürk, Aytuğ
Amaç Bu çalışma, yapay zekâ teknolojilerinin kütüphaneler ve kütüphanecilik mesleği üzerindeki etkilerini incelemeyi amaçlamaktadır. Özellikle yapay zekânın bilgi erişim süreçleri, kullanıcı hizmetleri ve veri yönetimi gibi alanlardaki katkıları analiz edilerek, kütüphanelerde yapay zekâ kullanımının sağlayacağı avantajlar ve olası riskler değerlendirilmektedir. Aynı zamanda, yapay zekâ kütüphaneciliğinin meslekî yetkinlik gereksinimleri tanımlanarak, gelecekteki kütüphanecilerin hangi beceri ve bilgileri edinmeleri gerektiği ortaya konulmaktadır. Yöntem Bu poster çalışmasında nitel araştırma yöntemleri kullanılarak geniş kapsamlı bir literatür taraması gerçekleştirilmiştir. Literatürdeki çalışmalar ve raporlar incelenmiş, yapay zekâ kütüphaneciliği ile ilgili disiplinler arası kaynaklar analiz edilmiştir. Yapay zekânın kütüphanelerdeki kullanım alanları ile ilgili yayınlar taranarak, yapay zekâ kütüphanecisinin sahip olması gereken yetkinlikler belirlenmiştir. Bu bağlamda, yapay zekâ kullanımına yönelik kütüphanecilerin edinmesi gereken nitelikler ortaya konulmaya çalışılmıştır. Sonuç Yapay zekâ teknolojileri, kütüphanelerdeki bilgi erişim süreçlerini hızlandırmakta, veri yönetiminde etkinliği artırmakta ve kullanıcı hizmetlerini daha özelleştirilmiş hâle getirmektedir. Yapay zekâ kütüphanecileri, yalnızca teknik becerilere sahip olmakla kalmamalı, aynı zamanda kullanıcı odaklı hizmet sunabilen, yaratıcı ve yenilikçi düşünce yapısına sahip profesyoneller olmalıdır. Ayrıca, kütüphanelerde yapay zekâ uygulamalarının yaygınlaşması, veri güvenliği ve gizlilik konularında yeni sorumluluklar doğurmuştur. Yapay zekânın önyargılı bilgi üretme potansiyeli gibi etik sorunlar, yapay zekâ tabanlı hizmetlerin yaygınlaşmasıyla daha da önem kazanmaktadır. Değerlendirme Yapay zekânın kütüphane hizmetlerine entegrasyonu, kütüphanelerin bilgi yönetimi ve kullanıcı odaklı hizmet sunma kabiliyetlerini büyük ölçüde artırmıştır. Ancak bu süreç, kütüphanecilerin etik sorumluluklarını daha da genişletmiş ve veri güvenliği gibi konularda daha dikkatli olmalarını gerektirmiştir. Yapay zekâ kütüphaneciliği, mesleğin geleneksel rollerini dönüştürerek, kütüphanecilerin hem teknolojik hem de sosyal becerilere sahip olmalarını zorunlu kılmaktadır. Bu bağlamda, yapay zekâ uygulamalarının yarattığı etik ikilemler ve olumsuz etkilerin, sürekli olarak gözden geçirilmesi ve yönetilmesi gerekmektedir. Bu dönüşüm sürecinde, kütüphanelerin teknolojik yeniliklere uyum sağlarken kullanıcı odaklı hizmetleri koruma çabaları dengeli bir şekilde yürütülmelidir.
Kütüphanelerde kalite yönetim süreci: Yapay zekâ ile süreç analizleri
(İstanbul Sağlık ve Teknoloji Üniversitesi, 2024) Yucal, Kubilay; Çukur, Halil Ruşen
Üniversitelerde kalite yönetim süreçleri, eğitim, araştırma ve hizmet alanlarında sürdürülebilir başarıyı sağlamak açısından büyük önem taşımaktadır. Bu süreçler, kurumun belirlediği standartlara uygunluk, sürekli iyileştirme ve öğrenci ile akademik Personelin memnuniyetini artırmayı hedeflemektedir. Ayrıca, kaynakların etkin kullanımını sağlarken, üniversitenin ulusal ve uluslararası arenada rekabet gücünü artmasına da katkıda bulunmaktadır. Üniversite kütüphanelerinde kalite yönetim süreçlerine iyileştirmek için yapak zekâ büyük bir potansiyele sahiptir. Kütüphane kullanım verilerini analiz ederek hangi hizmet ve kaynakların daha çok tercih edildiğini tespit edebileceği gibi geri bildirimleri hızlıca değerlendirerek hizmet kalitesi de artırabileceği düşünülmektedir... Mekânsal analizlerle kütüphanenin en çok kullanılan alanlarının belirlenip buna göre öneriler sunabileceği, akılı öneri sistemleri ve erişim optimizasyonu ile kullanıcıların ihtiyaçlarına göre kişiselleştirilmiş hizmetler sunarak kütüphane hizmetlerinin daha verimli hale getirilebileceği öngörülmektedir
Sağlık bilimleri kütüphanesi koleksiyonlarının oluşturulması: El kitabı
(İstanbul Medeniyet Üniversitesi, 2024) Cihan, Hacı Bayram; Yucal, Kubilay
Kütüphaneler, kullanıcı türlerine göre farklı hizmetler sunan bilgi merkezleridir. Bu hizmetler, birçok farklı disiplini kapsadığı gibi sadece belli bir disipline yönelik de olabilir. Kütüphane koleksiyonun oluşturulması doğru planlama ve strateji ile yürütüldüğünde kütüphanenin kullanıcılarına amaca uygun ve kapsamlı bilgi hizmetleri sunmasını sağlar. Bu süreçte kullanıcı ihtiyaçlarına odaklanmak ve sürekli gelişimi hedeflemek, başarılı bir koleksiyon yönetimi için temel unsurlardır. Bununla beraber, koleksiyon geliştirmeye yönelik süreçlerde basılı ve elektronik kaynakların dengesinin oluşturulması, bütçe yönetiminin sağlanması ve güncel kaynakların koleksiyona dâhil edilmesi önemli hususlar arasında yer almaktadır. Bu çalışmada, “Building Health Sciences Library Collections: A Handbook” isimli kitabın tanıtımı yapılmaktadır. Editörlüğünü Megan Inman ve Marlena Rose’un üstlendiği bu eser, 8 farklı yazar tarafından sağlık bilimleri koleksiyonunda ne tür kaynakların yer alması gerektiğini ve seçim süreçlerindeki zorlukları 9 bölüm içerisinde değerlendirerek kullanıcılarına sunmuştur.
Sunum sanatı: etkile, bilgilendir ve iz bırak
(İstanbul Sağlık ve Teknoloji Üniversitesi, 2023) Delibaş, Burak
Etkili bir sunumun başarısı, bilgi, tasarım ve konuşmacının yetkinliklerine dayanmaktadır. Bilgi aktarımında, konu seçimi, anlatım şekli, bilginin değeri ve ikna stratejileri kritik öneme sahiptir. Tasarım sürecinde ise planlama yapılmalı, yardımcı araçlar, görseller ve efektler kullanılmalıdır. Konuşmacının yetkinlikleri, varlık gösterme üzerinde odaklanmalıdır. Tavsiyeler; tasarım pratikleri yapılmalı, kısa ve basit sunum tercih edilmeli, en fazla üç mesaj verilmeli, kitle analizi yapılmalı, teknolojik altyapı kontrol edilmeli, yazı tipi ve başlık seçimi uygun olmalı ve en fazla 20-25 dakikada sunulmalıdır. Dikkat edilmesi gerekenler; terminolojiden kaçınmak, mizah ve toplumsal değerler, ekrandan ya da notlardan okumak, uzun metinler, karışık temalar, konu dışına çıkmak, süre aşımı, kopyalanmış bilgi örnekleri, standart şablon kullanımı, madde imi kullanımı, çok fazla görsel kullanımı, anlaşılmayan renkler, okunmayan yazı tipleri ve imla hataları olarak sıralanabilir.
İnovasyon ekosisteminde açık veri: Patent
(İstanbul Sağlık ve Teknoloji Üniversitesi, 2023) Cihan, Hacı Bayram; Yucal, Kubilay
Bu poster çalışmasının amacı, kamuya açık patentlerin inovasyon ekosistemindeki önemini vurgulamak ve patent analizleri ile elde edilebilecek verilere dikkat çekmektir. Patent verileri ile iç ve dış paydaşlar arasındaki öneme de vurgu yapmak amaçlanmıştır. Patentler yeni ürün, girişim ve teknolojilerin korunmasını sağlarken, aynı zamanda da araştırmacıların bilgiye erişimi sağlayarak farklı sektörlerde inovasyonu ve araştırmayı teşvik etmektedir. Patent yasaları 18. Yüzyıldan günümüze kadar gelişmiş ve inovasyon sonuçlarını korumayı hedeflemiştir. Birleşik Patent Mahkemesi (Unified Patent Court – UPC)’nin kurulması ile uluslararası hukuksal süreçlerde yargı birliği hedeflenmektedir. Türkiye, Avrupa Patent Sözleşmesi (European Patent Convention - EPC)’nin parçası olmasına rağmen Birleşik Patent Mahkemesi sisteminin dışındadır.
İnteraktif eğitim modellerinde yenilikçi yaklaşımlar
(İstanbul Sağlık ve Teknoloji Üniversitesi, 2023) Cihan, Hacı Bayram; Öztürk, Aytuğ
Bu poster çalışmasının amacı, interaktif öğrenmenin günümüz eğitim sistemindeki artan önemini vurgulamak, bu önemi anlamak için gerekli stratejileri, kaynakları, becerileri ve modelleri açıklamaktır. 21. yüzyıl becerileri, ihtiyaç analizi ve eğitimde yaratıcılık gibi konuları ele alarak modern eğitimdeki trendlere de dikkat çekmeyi amaçlamaktadır. İnteraktif öğrenme, öğrencilerin daha etkili bir şekilde öğrenmelerine ve gelişmelerine yardımcı olan önemli bir eğitim yaklaşımıdır. Bu yaklaşımla beraber öğrencilere iş birliği içinde olma, iletişim becerilerini geliştirme ve yaşam boyu öğrenme stratejisi kazandırılması hedeflenmektedir. Öğrencilerin çeşitli projelerde, atölyelerde ve sanatsal etkinliklerde yer almaları, yeni becerilerin gelişimine katkı sağlamaktadır. 21. yüzyıl becerileri ve yaratıcılık, kişisel gelişimde ve analitik düşünce yapısında büyük bir rol oynamaktadır. Bu nedenle, eğitimciler ve eğitim kurumları, interaktif öğrenmenin potansiyelini tam anlamıyla anlamalı, değerlendirmeli ve bu yöntemleri öğrencilere teknolojik altyapı ile sunmalıdır. Yeni eğitim modelleri olan ters-yüz öğrenme, oyun tabanlı öğrenme, problem tabanlı öğrenme ve proje tabanlı öğrenmeyi teknolojinin yenilikleri ile birleştirilmeli ve öğrencilerin becerileri harmanlanmış şekilde geliştirilmelidir.
İnovasyon ekosisteminde kütüphane kaynaklarının rolü
(İstanbul Sağlık ve Teknoloji Üniversitesi, 2023) Delibaş, Burak
Temelinde iyileştirmek ve kolaylaştırmak olan inovasyon için en önemli unsur niyettir. İnovasyon (yenileşim) ürün, hizmet, süreç, pazarlama ve sosyal alanlar gibi birçok konuda gerçekleşebilir. İnovasyon kültürünün sonucunda marka, tasarım, faydalı model ve patent gibi çıktılar alınabilir. Patent başvurularında alanda özgünlük ve Ar-Ge çalışmaları önemlidir. Akademik yayınların üretiminde patent başvuru sürecine dikkat edilmeli ve hak kaybı yaşanmaması için doğru planlama yapılmalıdır. Patent analizleri ile; paydaş seçimi, iş birliği fırsatı, rakip analizi, hukuksal analiz, çalışma konusu takibi veya etkileşimi, Ar-Ge yönünün değişimi, sorun çözümleri, taklidi engelleme ve itibar kazanımına yönelik veriler elde etmek mümkündür.
RDA ve MARC 21 standartları çerçevesinde bir bilgi kaynağı olarak efemeraların kataloglanması
(Türk Arşivciler Derneği, 2022) Delibaş, Burak; Kılıç, Serkan
Bilgi kaynaklarının sosyal, kültürel ve tarihi çalışmalardaki rolleri zaman içerisinde değişmektedir. Akademik çalışmaların yanı sıra efemeralar da barındırdıkları bilgi değerleri bakımından günümüzde bilimsel çalışmalarda yerini almış ve değer görmeye başlamıştır. Koleksiyonerler, araştırmacılar ya da ilgilileri için birer malzeme/bilgi değeri taşıyan efemeralar, arşiv, müze veya kütüphane koleksiyonlarında daha fazla yer almayı hak etmektedir. Efemeraların tanımlanması ve sınıflandırılması noktasında rehber olabilecek araştırmalar çok sınırlıdır. Ayrıca üniversitelerin bilgi ve belge yönetimi bölümü müfredatlarında da efemeralara yönelik yeterli planlamalar görülememektedir. Bilgi merkezlerine, kütüphanecilere, bilim insanlarına ve kütüphane otomasyonları üzerine çalışma yapan firmalara fikir sunabilmek adına bu çalışmada, efemeraların Kaynak Tanımlama & Erişim (Resource Description and Access – RDA) ve Makinece Okunabilir Kataloglama (Machine Readable Cataloging – MARC) standartları kapsamında kataloglanabilirliğini ölçerek niteleme alanlarına örnekler verilmiştir. Çalışmadaki efemeralar gözlem ve doküman analiz yöntemiyle incelenmiş ve elde edilen veriler kapsamında kataloglanma örnekleri sunulmuştur. Örnekler sonucunda MARC 21 ve RDA standartları kapsamında efemeraların kataloglanabileceği sonucuna ulaşılmıştır. Efemera seçiminde efemeraların güncel kataloglama standardı RDA’ya göre kataloglanabilirliğini ve kütüphane tarihini yansıtan efemeraların tanıtımı amaçlanmıştır.
Zamanın izinde efemera
(Türk Kütüphaneciler Derneği İstanbul Şubesi, 2022) Delibaş, Burak
Efemera gündelik hayatta kıyıda köşede kalmış, çok önemli sayılmayan fakat yıllar geçtikçe önemi artmış ve değerlenmiş eski belgelerdir. Bu panelde efemeranın zaman içinde geçirdiği süreçleri, efemeranın kataloglanması, üst verilerinin oluşması ve efemera koleksiyonerliğinin zorlukları gibi birçok konu detaylarıyla ele alınacaktır.
İstanbul Sağlık ve Teknoloji Üniversitesi Kurumsal Akademik arşiv Sistemi ve Açık Erişim Politikası
(İstanbul Sağlık ve Teknoloji Üniversitesi, 2022) İstanbul Sağlık ve Teknoloji Üniversitesi
1) İstanbul Sağlık ve Teknoloji Üniversitesi bünyesinde üretilen bilimsel çalışma ve araştırma çıktılarının, kamuya açık internet aracılığı ile telif haklarına uygun olarak kullanıcıların bilimsel literatüre serbest ve ücretsiz erişebilme usul ve esaslarını belirlemek. 2) Akademik atama/yükseltmeler ve kurum içi/dışı değerlendirmelerde dikkate alınan bilimsel çalışmaların erişimini kolaylaştırmak, ulusal ve uluslararası standartlara uygun olarak (TAA, OAI, BASE, OpenDOAR, ROAR, OpenAIRE, ROARMAP, DSpace) listeleme sistemlerine açık erişim ilkeleri çerçevesinde derlemesini ve korumasını sağlamak. 3) Standartlara (Açık Arşivler Girişimi Üst Veri Harmanlama Protokolü) uygun Kurumsal Akademik Arşiv Sistemi kurarak ulusal/uluslararası veri harmanlama sistemlerine veri girişi sağlayıp sürdürülebilir süreçler ve işlemler geliştirmek.
Türk kütüphanecilik tarihinde Hasan Fehmi Edhem Karatay ve yayımlanmamış bir belge
(Türk Kütüphaneciler Derneği, 2021) Buluş, Ayşe; Delibaş, Burak
Bu çalışmada Türk kütüphanecilik tarihinde önemli bir yere sahip olan Hasan Fehmi Edhem Karatay’ın kütüphanecilikle olan ilişkisi kronolojik sırayla aktarılmış ve daha önce yayımlanmamış yeni bir belgenin tanıtılması amaçlanmıştır.

Güncel Gönderiler