Ahiliğin sosyal, ekonomik ve hukuki izlerini XVIII. yüzyıl İstanbul ahkam defterlerinden okumak: İstanbul penbe (pamuk) esnafının nizamı ve ayarı düşük para ile imtihanı
Yükleniyor...
Tarih
2021
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
İstanbul Ticaret Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Ahiler, Anadolu’da iktisadi, sosyal hayatın ilk örgütleyicileri olarak, toplum yararını kendi çıkarından üstün tutan kanaatkâr fakat müteşebbis insan tipini oluşturmuşlardır. Klasik Osmanlı zihniyetine göre insan, alıcı olmaktan öte verici olmalı yani bencil değil diğergâm bir tutumda olmalıdır. Bu insan tipinin oluşumunda ahi zihniyetinin rolü ortadadır. İslam’ın bir ahlak ilkesi olarak ortaya koyduğu ve ahiliğin günlük yaşama geçirdiği hizmet anlayışı böyle dayanışmacı bir toplum yapısını oluşturmayı hedef almıştır. Ahilik, XIII. Yüzyıldan başlayan süreçte ortaya çıkmış, Osmanlı Devleti’nin kurulmasında önemli rol oynamış bir yapı olarak yüzyıllar boyu etkin olmuş bir oluşumdur. Ahî Evran (1171-1261), öncesine ve çağdaşlarına göre ilk kez bir ekonomide hür teşebbüs tarafından mesleki-sanayi üretim birlikleri kurularak ihtiyacı karşılayacak üretimin yapılabileceği bir teori ve model geliştirmiştir. Bu modele göre farklı sektörler arası ilişkiler düzenlenerek üretimin ve üretim verimliliğinin arttırılabilecektir. Alt-mesleki birlikler olarak kümelenmiş üretim bölgeleri oluşturularak rekabet üstünlüğü ile iktisadi gelişme/kalkınma sağlanabilecektir. Bu modelde devletin rolü ise kümelenme modeline dayalı yeni üretim sistemine uygun iktisat hukuku geliştirerek hukuki denetimin sağlanmasıdır. Ahi Evran, Ahmet Kal’a’nın ortaya koyduğu bu teze göre Anadolu’da Sanayi Devrimini başlatmıştır. Bu tebliğin amacı, Kal’a’nın tezinin doğrultusunda Anadolu Sanayi Devrimi’nin Ahi Evran’ın doktrini ile nasıl uygulamaya geçtiğinin ötesinde XVIII. Yüzyıldaki yansımalarını İstanbul Ahkam Defterlerindeki veriler üzerinden okumaya çalışmaktır. Bir örnek olarak pamuk tüccarı ve pamuk esnafının alım satım nizamları seçilmiştir. Konunun sosyal boyutunun yanında alım satımda eksik vezinli altın ile ödeme yapılmamasına dair divandan çıkan hükümler, bu konunun ekonomik ve hukuki boyutlarına da göndermeler yapmaktadır.
Akhis are the first organizers of economic and social life in Anatolia. They are content with themself, puts the public interest before their own interest but also shows characteristics of entrepreneurship. The person should be a giver, not a receiver; one should be altruistic, not selfish according to the Classical Ottoman Mentality. The role of Akhi Mentality in the formation of the human type is clear. The service concept which Islam put forward as a moral principle and which Akhism put into daily life, aimed to create such solidarity society structure. Akhism emerged in the process that started in the 13th century. It is the structure that played an important role in the establishment of the Ottoman State and has been active for centuries. Ahi Evran (1171-1261) developed the theory and the model fort the first time in an economy by establishing Professional- industry production unions to meet the need for production. According to this model, production and production efficiency can be increased by arranging the relations between different sectors. Economic development will be achieved with competitive advantage by creating clustered production zones as sub-professional unions. The role of the state in this model is to provide legal control by developing economic law in accordance with the new production system based on the clustering model. Ahi Evran started the Industrial Revolution in Anatolia, according to the thesis that put forwarded by Ahmet Kal’a. The aim of this paper will be reading the reflections of Anatolian Industrial Revolution in the XVIII th century, beyond how implemented was with the doctrine of Ahi Evran, in line with Prof. Kal’a’s thesis. As an example, the buying and selling orders of cotton merchants and cotton tradesmen were selected from Istanbul Ahkam Books. The subject includes economic and legal dimensions as well as social dimension.
Akhis are the first organizers of economic and social life in Anatolia. They are content with themself, puts the public interest before their own interest but also shows characteristics of entrepreneurship. The person should be a giver, not a receiver; one should be altruistic, not selfish according to the Classical Ottoman Mentality. The role of Akhi Mentality in the formation of the human type is clear. The service concept which Islam put forward as a moral principle and which Akhism put into daily life, aimed to create such solidarity society structure. Akhism emerged in the process that started in the 13th century. It is the structure that played an important role in the establishment of the Ottoman State and has been active for centuries. Ahi Evran (1171-1261) developed the theory and the model fort the first time in an economy by establishing Professional- industry production unions to meet the need for production. According to this model, production and production efficiency can be increased by arranging the relations between different sectors. Economic development will be achieved with competitive advantage by creating clustered production zones as sub-professional unions. The role of the state in this model is to provide legal control by developing economic law in accordance with the new production system based on the clustering model. Ahi Evran started the Industrial Revolution in Anatolia, according to the thesis that put forwarded by Ahmet Kal’a. The aim of this paper will be reading the reflections of Anatolian Industrial Revolution in the XVIII th century, beyond how implemented was with the doctrine of Ahi Evran, in line with Prof. Kal’a’s thesis. As an example, the buying and selling orders of cotton merchants and cotton tradesmen were selected from Istanbul Ahkam Books. The subject includes economic and legal dimensions as well as social dimension.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Anadolu Sanayi Devrimi, Kümelenme Modeli, Esnaf Nizamı, Ayarı Düşük Altın, Pamuk Esnafı ve Tüccarı, Anatolian Industrial Revolution, Clustering Model, Tradesman’s Order, Low Carat Gold, Cotton Tradesmen
Kaynak
Uluslararası “ahilik anlayışı ile hayata dokunuş” sempozyumu
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Şensoy, F. (2021). Ahiliğin sosyal, ekonomik ve hukuki izlerini XVIII. yüzyıl İstanbul ahkam defterlerinden okumak: İstanbul penbe (pamuk) esnafının nizamı ve ayarı düşük para ile imtihanı. In H. Arslan (Eds.). Uluslararası “ahilik anlayışı ile hayata dokunuş” sempozyumu. (pp. 69-70). İstanbul Ticaret Üniversitesi
